The culmination of a dream and my life thus far.

Onderweg heb ik heel vaak tegen mensen gezegd dat ik me niet kan inbeelden dat ik in Santiago de Compostela aankom. Maar na Onesse-Laharie ging iets in mij er wel echt in geloven, er veranderde wat in mij.

En dan is het zover. Dan word je wakker op 10 kilometer van Santiago de Compostela. We hadden afgesproken om de eerste 5 km op ons eentje te wandelen om vervolgens te groeperen bij een bar. Die laatste ochtend ging ik met Liz de baan op vanuit Lavacolla en is de groep inderdaad in O Castro samengekomen. Het voelde goed aan om mijn laatste kilometers met deze fijne bende te spenderen. Ik voelde me zo goed in hun gezelschap.

Al deden ze er wel alles aan om niet te moeten aankomen in Santiago. In het parque Monte do Gozo besloten ze een piramide te maken. Liz, Sophie, Luca en Eric onderaan, Anton, Jade en Ari daarboven op en Magdalena en Dominique vormden de toplaag. Alex zou de top vormen, de vierde laag van de piramide, maar het voelde wat te onstabiel. Ik opteerde wijselijk om cameraman te spelen. Ze speelden spelletjes limbo, maar intussen dacht ik ook wel aan Astrid en mijn mama die op mij zaten te wachten. Ik had hen gezegd dat we rond 9:00 uur zouden aankomen, maar dat was buiten de rest en het uitstelgedrag van de groep gerekend.

Dankzij de wonderen van de moderne technologie kon ik hen wel up to date houden over onze trage progressie. Ik ga heel eerlijk met jullie zijn, de voorlaatste avond voelde duidelijk meer emotioneel aan dan het gestaag binnenkomen in Santiago de Compostela. Wanneer we duidelijk in de oude stad aankwamen, werd ik vooral een beetje zenuwachtig om Astrid en mijn moeder terug te zien.

We hoorden het schelle geluid van de doedelzak, wandelden door de tunnel en kwamen aan op het fameuze “plaza del Obradoiro” (letterlijk vertaald: plein van de werkplaats). Een prachtige plek waar vooral de kathedraal alle aandacht opeist, maar waarrond ook nog andere impressionante gebouwen staan zoals het ‘Hostal dos Reis Católicos’, wat nu een veel te duur vijfsterren-hotel is, maar oorspronkelijk bedoeld was als een pelgrimshospitaal, nadat de koning en koningin van Spanje een pelgrimstocht hadden gemaakt.

Zoals Astrid later aanstipte, is het de kathedraal die met alle aandacht gaat lopen. En tevens ook dienst doet als bliksemafleider voor de golf van emoties die door je heen raast op dat moment. Want daar sta je dan, in mijn geval na 80 dagen non-stop wandelen, te gapen naar een prachtig gebouw. Een gebouw waar je van dacht: misschien haal ik het niet. Een gebouw dat een mythische status heeft onder pelgrims, maar dat ook oprecht verdient. Je staart naar het beeld van de apostel Jakobus de Meerdere in de gevel (Santiago, voor zij die niet weten waar de naam vandaan komt) en neemt alle details in je op.

Een bliksemafleider, zeker, maar de emoties spaarden me niet. Alleen vond ik het erg moeilijk om alles te benoemen. Ik voelde zoveel tegelijkertijd; een gevoel van voldoening, liefde voor de mensen die dit met me hebben gedeeld en voor die twee lieverds die me op het plein stonden op te wachten. Maar ook verdriet, het gevoel van een eind, van afscheid, een levensdroom die vervuld was, een leegte. Het eigenaardige gevoel van “morgen moet ik niet wandelen met mijn rugzak en dat vind ik jammer” …

Ik overdrijf niet als ik zeg dat het wat veel voor me was. Zelfs nu wanneer ik dit schrijf, ervaar ik deze stortvloed aan emoties min of meer opnieuw. Het zal vast nog even duren om alles een plaatsje te geven, maar het is echt mooi geweest. Het voelde (toen nog) goed dat dit mijn eindpunt werd. Ik zou nog in Muxia en Fisterra rondlopen, maar er niet heen wandelen. Dat had de aanwezigheid van mijn moeder en vrouw voor een stuk voor mij beslist, maar je kan altijd verder blijven wandelen. Nog enkele dagen toevoegen, uitstel zeg maar, alleen moet je ooit ook stoppen. En dat was in Santiago de Compostela voor mij.

Het stoppen met wandelen ging gepaard met afscheid nemen, maar ik mocht me nog één dagje pelgrim voelen. Nog één dagje samen met de mensen die het Spaanse stuk van mijn camino kleur hebben gegeven. Liz, Alex, Jade, Ari, Juhi, Luca, Sophie, Dominique, Eric, Anton … ik ben echt om deze mensen gaan geven. Maar goed ik heb nu wel enkele adresjes als ik ooit eens de kusten van Amerika wil gaan bezoeken, hun woorden 😉.

We zijn die avond met zijn allen gaan eten in een gezellig plekje, maar het echte afscheid volgde nog wat later. Een laatste vuur-show van Luca. De laatste keer van deze camino. Weer een laatste keer erbij, maar misschien wel de beste show die Luca voor ons opvoerde. Zelfs de politie stond erbij en keer ernaar. Heerlijke mens ook, die Luca, helemaal vanuit Zwitserland gestapt waardoor zijn eindtotaal op maar liefst 2800 kilometer stond. Al doen de kilometers er niet echt toe, het is de manier waarop hij ze heeft afgelegd waar ik van hou. Hoe dan ook, terug naar het plaza del Obradoiro. Want die avond heeft Luca ons getrakteerd op zijn beste show.

En daarna stond ik daar. Liz, Alex, Jade en Ari te negeren. Afscheid nemen van de rest, knuffels en emotionele toestanden, maar die vier negeren we nog even. Maar uiteindelijk kan je dat niet blijven uitstellen. Het moest én zal gebeuren. Een laatste keer alle vier stevig vastpakken en oprecht zeggen dat je van ze houdt en hen bedanken voor alles. In de schaduw van de kathedraal op het fameuze plein. Weer een laatste keer bij. Ik had het niet per sé willen doen, maar het moet wel. Zoals alles moet ook aan dit prachtige verhaal, met prachtige mensen, een einde komen.

Ik wil de band met Lola, Tighe, Galatea en Sheryl zeker niet onderwaarderen voor alle duidelijkheid. Laat dat toch even heel duidelijk zijn, maar doordat Lola en Tighe zijn achtergebleven, G plots is gaan vliegen en Sheryl het op haar (iets trager) tempo is gaan doen, kwamen plots andere mensen een belangrijke rol spelen. Het is dan ook enigszins grappig hoe vele van deze mensen pas echt in mijn camino een rol zijn gaan spelen na Sahagún, wat het midden is van de Camino Francés. Zo’n camino is een vriendschap-bootcamp: je deelt de weg met dezelfde gezichten, komt aan in een albergue en ziet hen daar terug, je spendeert de hele tijd samen met hen. Het is een intensieve bootcamp om vriendschappen op te bouwen. Je bent allen pelgrim met een collectief doel. Je praat over vanalles en nog wat, intense gesprekken of onnozel doen. Je smeedt in geen tijd diepe banden.

Het verschil tussen de Spaanse en de Franse wegen is in dat opzicht dan ook groot.

Maar uiteraard ben ik de gastgezinnen en gemeentes die hun gîtes beschikbaar hebben gesteld (denk maar aan Véronique, Moulin de la vasrole, Gilles en Clarisse, Montbazon, La bourdinière-Saint-Loup … ) en de selecte groep pelgrims waar ik de weg mee heb gedeeld in Frankrijk (Alex, Celine, Marieke, Béatriz, Cindy … ) ook ontzettend dankbaar. Heerlijke ontmoetingen en plaatsen die ik nooit meer kan vergeten.

Een emotionele dag van veel ‘laatstes’ dus, maar ook een dag van een nieuw begin. Een nieuw begin van een leven post-camino. Want dit was voor mij een levensdroom die nu in vervulling is gegaan. Een levensdroom die ooit begonnen was op veertienjarige leeftijd, in het ouderlijk huis van Hanne. Een brief geschreven door Jeroen terwijl hij onderweg was op zijn eigen tocht. Een brief die me ontroerde en beroerde. Iets in mij wist het toen al: “ik ga dit ooit doen.” En nu is het gedaan, c’est fait. Tijd voor mij om een andere droom te vinden, een andere uitdaging te zoeken. Zoals Liz het verwoordde tijdens één van onze eerste gesprekken: “in zekere zin is het de culminatie van een levensdroom en van mijn leven tot dusver.”

Bedankt aan iedereen die het geduld had om thuis op me te wachten, maar ook oprecht een dank je aan iedereen die in mijn leven is gewandeld op deze tocht.

Oh en de beloofde foto’s die verschijnen deze week sowieso nog op de website.